‘Ik voel me niet veilig bij dit gesprek.’
Herkenbaar? Een ontwerper die de deadline niet haalt. Een Sales Manager die zijn targets mist. Als leidinggevende wil je daar op een normale, professionele manier het gesprek over aangaan. Maar steeds vaker klinkt tijdens het functioneringsgesprek de opmerking: “Ik voel me hier niet veilig bij.” Een uitspraak die je niet kunt negeren. Tegelijkertijd vragen veel managers zich af: Wat mag of kan ik eigenlijk nog wél zeggen?
Het klassieke functioneringsgesprek, ooit bedoeld als constructieve uitwisseling over prestaties, doelen en ontwikkeling, staat onder druk. De toon van het gesprek is tegenwoordig minstens zo belangrijk als de inhoud. Begrijpelijk, in een tijd waarin mentale gezondheid, werkplezier en inclusie centraal staan. Maar hoe houd je het gesprek professioneel én veilig, zonder dat het verandert in een mijnenveld van misverstanden? Of erger: een bron van conflict of verslechtering van de werkrelatie? Kortom, alles wat je juist wilt voorkomen. In de praktijk van Kantoor Ethiek zien we dit vaak terug.
Stilte is geen veiligheid
Sociale veiligheid betekent dat medewerkers zich vrij voelen om zich uit te spreken, zonder angst voor repercussies. Maar die veiligheid moet wederzijds zijn. Ook leidinggevenden moeten feedback kunnen geven zonder op eieren te lopen. Als feedback geven voelt als balanceren op een koord, ontstaat het risico dat er niets wordt gezegd omwille van de lieve vrede. En dát is misschien nog wel onveiliger. Want onuitgesproken ergernissen zijn sluipmoordenaars voor een veilige werksfeer. Een functioneringsgesprek waarin problemen vermeden worden om niemand voor het hoofd te stoten, verliest zijn waarde. Feedback hoort bij professionele ontwikkeling, mits die met respect en helderheid wordt gegeven.
Valkuil: therapie in plaats van reflectie
Een andere valkuil: doorslaan in empathie. Wanneer het gesprek alleen nog draait om gevoelens, wordt de inhoud diffuus. Begrip tonen is belangrijk, maar het mag de focus op functioneren niet overschaduwen. Een professioneel gesprek vraagt om balans: duidelijke kaders én ruimte voor beleving. Vraag daarom niet alleen: “Hoe voelt dit voor jou?”, maar ook: “Wat heb je nodig om te groeien?”
Wat werkt dan wél?
Een goed functioneringsgesprek begint lang vóór het gesprek zelf.
- Maak verwachtingen helder;
- Stel meetbare doelen;
- Geef tussentijds feedback.
Zo wordt het gesprek geen verrassing, maar een natuurlijk moment van reflectie op de afgelopen periode. Gebruik ook concrete feedback en voorbeelden: “Je leverde de collectiepresentatie twee keer te laat aan.” In plaats van: “Je bent niet zo betrouwbaar.”
Vergeet niet dat veiligheid tweerichtingsverkeer is. Vraag als leidinggevende óók actief om feedback op je eigen rol.
Goed werkgeverschap vraagt lef
Goed werkgeverschap betekent niet dat je iedereen tevreden moet houden. Het betekent dat je ruimte biedt voor groei, ook als dat soms schuurt. Leidinggeven is niet het vermijden van frictie, maar het begeleiden van eerlijke gesprekken. Creëer een cultuur waarin duidelijkheid én empathie samen kunnen bestaan. Waar ‘veilig’ niet betekent dat er niets gezegd mag worden, maar dat er juist alles gezegd kan worden, maar altijd met respect. Alleen dan wordt het functioneringsgesprek weer wat het hoort te zijn: een kans om samen te groeien. Als een gesprek wat intenser is geweest, dan is het altijd goed om daar na een paar dagen op terug te komen.
Gepubliceerd op Fashion United: Kantoor Ethiek: Hoe het functioneringsgesprek onder druk staat in de modewereld
